چاقی در حالت کلی به افزایش بیش از حد مجاز چربی ، در یک یا چند ناحیه از بدن اطلاق می‌شود . زمانی فرد را چاق می‌دانند که بر اساس اندازه‌گیری‌ها و مقیاس‌های تعریف شده ، افزایش تجمع چربی در بدن آن فرد محرز شود . برای تشخیص اینکه فردی چاق است یا خیر ، باید از معیارهایی نظیر نمایه توده بدنی ( BMI ) و اندازه ی دور کمر استفاده کنیم .
پس از تشخیص ، درمان چاقی از سه راه درمان تغذیه‌ای-پزشکی (Medical Nutrition Therapy) ، ورزش و رفتار درمانی امکان پذیر است . در ادامه ، درمان تغذیه‌ای-پزشکی که رواج و محبوبیت بیشتری دارد را بررسی می‌کنیم ؛ با توجه به این نکته که برای شروع یک رژیم لاغری یا برنامه کاهش وزن علاوه بر رژیم غذایی نیاز به بررسی موارد زیر برای کسب اطلاعات از سبک زندگی فرد می‌باشد :
- بررسی دلایل و انگیزه‌های کاهش وزن
- دریافت حمایت از سوی خانواده و دوستان
- درک خطرات چاقی و فواید کاهش وزن
- دریافت اطلاعات در زمینه فعالیت‌های ورزشی
- بررسی وضعیت اقتصادی و معیشتی برای تعیین برنامه غذایی مناسب
صدها نوع رژیم لاغری مختلف وجود دارد و این ممکن است شما را سردرگم کند اما معیار فهمیدن اینکه کدام رژیم بهتر است یکسری قاعده دارد که در ادامه برایتان توضیح می‌دهیم :
در مقوله کاهش وزن ، جلوگیری از روند افزایش وزن اولین گام درمان است . سپس کاهش ۱۰ درصد از وزن بدن در مدت ۶ ماه یک هدف مناسب است . در ابتدا باید میزان انگیزه برای موفقیت را مشخص کرد . در ادامه از لحاظ بیولوژیک باید به میزان متابولیسم پایه هر فرد توجه داشت .. رژیم غذایی اصولی رژیمی است که طی آن ۰٫۵ تا ۱ کیلوگرم در هفته از وزن فرد کاهش یابد . مقادیر بالاتر از این محدوده در طولانی مدت پاسخ مناسبی نخواهند داشت و باید توجه داشت که کاهش وزن سریع با عوارض متعدد از جمله بروز سنگ‌های صفراوی و اختلال آب و الکترولیت بدن در ارتباط است.
در صورتی که نیاز به کاهش وزن بیش از ۱۰ درصد وزن بدن باشد، پس از یک دوره ۶ ماهه باید مدتی را به تثبیت وزن اختصاص داد و در کنار آن برنامه ورزشی و رفتاری متناسبی طراحی کرد . سپس بعد از دوره تثبیت ، مجدد می‌توان فاز بعدی رژیم لاغری را شروع کرد.
برای شروع یک رژیم غذایی معمولا در ابتدا باید دریافت انرژی روزانه بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کالری نسبت به نیاز فرد کاهش یابد . کاهش متعادل انرژی دریافتی برای عموم افراد چاق بهترین روش خواهد بود و در ادامه ممکن است در مراحلی کاهش‌های بیشتری در انرژی دریافتی نیاز باشد ولی نباید میزان انرژی دریافتی از ۱۲۰۰ کیلوکالری در روز کمتر باشتجویز شودد. ممکن است در بعضی موارد خاص و بر اساس تشخیص یک متخصص تغذیه و تحت نظارت دقیق، انرژی رژیم توصیه شده از این مقدار نیز کمتر باشد ولی تحت هیچ شرایطی رژیم غذایی نباید حاوی کمتر از ۸۰۰ کیلوکالری در روز باشد.
و به عنوان نکته ی آخر ، این یک واقعیت است که کاهش وزن اصولی بدون ورزش و فعالیت بدنی کاری دشوار است وحتی اگر میسر شود، خطر آسیب به توده عضلانی و بازگشت مجدد وزن بیشتر .اگر در حال رژیم گرفتن هستید، سعی کنید به طور منظم پیاده‌روی کنید تا نتیجه بهتری بگیرید و این را هم بدانید که حتی ورزش کردن کم و نامنظم نیز از هرگز ورزش نکردن بهتر است .
