یک متخصص تغذیه گیاهی در مورد انواع رژیم گیاه خواری در شرایط خاص اطلاعات لازم را به بیماران می دهد. با توجه به این که در رژیم گیاه خواری مصرف برخی از مواد غذایی انرژی زا کم می شود، نیاز است که این رژیم توسط یک متخصص حرفه ای داده شود.
متخصص تغذیه گیاهی، متخصص تغذیه ایست که بیشتر در حوزه غذاهای گیاهی و رژیم گیاه خواری اطلاع داشته و فعالیت می کند. در این مقاله به بررسی چگونگی کار متخصص تغذیه گیاهی و وظایف متخصص تغذیه خواهیم پرداخت. هم چنین در مورد رژیم گیاه خواری و انواع این رژیم و فواید و مزایایی که این نوع از رژیم برای بدن دارد، نیز توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.
تغذیه از دغدغه های اصلی بشر از دیر باز تا کنون است. تغذیه ی درست و اصولی نه تنها برای سلامت جسمی بدن مفید است، بلکه برای سلامت روحی و روانی نیز موثر است.
بی شک سلامتی مهم ترین اولویت برای تمام افراد است و افراد مختلف هر تلاشی را برای به دست آوردن سلامتی می کنند. از اولین و راحت ترین روش ها برای کسب سلامتی دقت در تغذیه و رعایت یک رژیم غذایی درست و اصولی است. تغذیه درست می تواند از بسیاری از بیماری ها جلوگیری کند. هم چنین تعداد زیادی از بیماری ها را می توان به وسیله تغذیه سالم کنترل کرد.
به عنوان مثال بیماری هایی نظیر دیابت و کلسترول را می توان به وسیله تغذیه درست کنترل کرد و حتی در صوررت تداوم تغذیه درست، بیماری را به بهترین شکل کنترل کرد. تغذیه در تمام سنین و در تمام دوران زندگی تاثیرگذار است. در دوران کودکی تاثیر تغذیه بر رشد بهتر و در دوران پیری برای پیشگیری از بسیاری بیماری ها موثر است.
به طور کلی به دلایل مختلفی به تغذیه توجه می شود. یکی از این دلایل حفظ تناسب اندام است. افرادی که به درستی غذا می خورند و در رژیم خود از مواد غذایی مناسب استفاده می کنند، از اندام خوبی برخوردار هستند.
تغذیه سالم صرفا به معنی استفاده از مواد غذایی تازه نیست، بلکه به معنای استفاده از مواد غذایی مناسب در کنار یکدیگر است. به عنوان مثال گوشت را نباید همراه با مواد لبنی مانند ماست خورد.
اگر اطلاعاتی در مورد مشاوره تخصصی لاغری ندارید پیشنهاد می کنیم این مطلب را مطالعه کنید.
برخورداری از رژیم غذایی درست و اطلاع از ترکیب درست غذاها علم پیچیده ایست که نیاز به مطالعه و دانش فراوان در این زمینه دارد. به همین جهت برای داشتن یک رژیم سالم نیاز است که از افرادی راهنمایی گرفت که علم این موضوع را داشته و به اصول تغذیه سالم احاطه دارند.
این افراد معمولا متخصصین تغذیه هستند. متخصص تغذیه فردی است که در زمینه تغذیه، اصول آن، چگونگی داشتن یک رژیم مناسب، فواید هر ماده غذایی و. . . تحصیل کرده و دارای تخصص است.
این فرد می تواند به داشتن یک رژیم اصولی برای سایرین کمک کند و راهنمایی های لازم در این زمینه را ارائه دهد. معمولا متخصصین تغذیه با بررسی عادات غذایی فرد، اشتباهاتی که در غذاهای مصرفی خود دارند، و. . . بهترین و سالم ترین روش را برای تغذیه افراد پیشنهاد می کنند.
در دنیای امروز که بسیاری از بیماری ها شکل و شمایل جدیدی به خود گرفته و حتی یک سرماخوردگی ساده می تواند طبعات سختی را به دنبال داشته باشد، سلامتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو داشتن یک تغذیه سالم به منظور حفظ سلامتی بسیار حائز اهمیت است.
اولین و اصلی ترین وظیفه یک متخصص تغذیه بررسی وضعیت تغذیه و سبک زندگی بیمار است. بسیاری از افراد به دلیل اشکالات در تغذیه و سبک زندگی خود دچار مشکلات مختلف می شوند. به عنوان مثال بسیاری از افراد به دلیل خواب نامناسب در تغذیه خود اشکالات زیادی دارند که این اشکالات موجب مشکلات جدی در معده و بیماری های مانند کبد چرب و … می شود، بنابراین یک متخصص تغذیه در اولین قدم باید با آزمایشات مختلف و بررسی در زندگی افراد اشتباهات تغذیه را بررسی می کند.
بعد از بررسی وضعیت بیمار از طرق مختلف متخصص تغذیه باید نیازهای بیمار را بر اساس داده های به دست آمده بررسی کرده و ارزیابی کند. این نکته به معنی نیازهای بدن از نظر کمبود ویتامین ها یا درمان بیماری هاست. به عنوان مثال افرادی که در آزمایشات آن ها احتمال وجود نقرس مشاهده می شود، در رژیم غذایی خود کمتر از سایرین از گوشت قرمز استفاده می کنند. این تشخیص و تعیین رژیم درست به وسیله متخصص تغذیه انجام می گیرد.
اصلی ترین وظیفه متخصص تغذیه را می توان ارائه رژیم مناسب دانست. در واقع متخصص تغذیه با توجه به دانشی که در مورد انواع غذاها و مزایا و مضرات آن ها دارد، می تواند بهترین نوع رژیم غذایی را برای بیمار مشخص کند، البته این نکته حائز اهمیت است که رژیم مناسب هر شخص با شخص دیگر متفاوت است.
به عنوان مثال فردی که به دنبال کاهش وزن است و از نظر آزمایشات در سلامت کامل به سر میبرد با فردی که قصد لاغری داشته، اما به بیماری هایی نظیر فشار خون بالا مبتلاست رژیم متفاوتی را نیاز دارد، بنابراین رژیمی که توسط متخصص تغذیه ارائه می شود، باید با توجه به بررسی های قبلی تنظیم شده باشد.
هر نوع رژیمی، لاغری، چاقی، رژیم بیماری و… برای اثربخشی نیاز به پیگیری دارد. این پیگیری به معنی رعایت دقیق و بررسی وضعیت در زمان های مختلف و مشخص است که توسط متخصص تغذیه اتفاق می افتد. از طرفی متخصص تغذیه باید با بیمار همراه بوده و وضعیت بیمار را دائما بررسی کند تا در صورت بروز هر مشکل یا ایجاد سوال بتواند اقدامات لازم را انجام دهد.
انواع مختلفی از رژیم ها وجود دارند که افراد می توانند بسته به وضعیت بدنی خود آن را انتخاب کنند. رژیم گیاه خواری یکی از انواع رژیم هاست که به خصوص در دنیای امروز طرفداران بسیاری پیدا کرده است.
رژیم گیاه خواری یا رژیم گیاهی، رژیمیست بر پایه گیاهان، میوه ها و سبزیجات. در این رژیم فقط از فرآورده های گیاهی استفاده می شود و گوشت و مشتقات گوشتی و حیوانی در آن جایی ندارند، البته در برخی از انواع این رژیم می توان از تولیدات حیوانی مانند ماست و پنیر و… استفاده کرد،
اما در عمده رژیم های این سبک منبع اصلی تغذیه گیاهان است و از سایر مواد غذایی به طور کل استفاده ای نمی شود. رژیم گیاه خواری اگر به طور صحیح اجرا شود، مفید بوده و ضرر چندانی نخواهد داشت. این رژیم بیشتر در میان جوانان طرفدار داشته و در این گروه سنی بیشتر دیده می شود.
برخلاف تصور بسیاری از افراد که رژیم گیاه خواری متداول در دنیای امروز است و جزء کشفیات جدید بشر، این رژیم تاریخی دیرینه دارد.
چیزی حدود ۳۰۰۰ سال پیش در میان روحانیان بودا خوردن گوشت ممنوع بوده است و حق کشتن حیوان و مصرف گوشت و فرآورده های آن وجود نداشته است، همچنین بسیاری از مسیحیان نخستین نیز بیشتر از گوشت از گیاهان مصرف می کردند و خوردن گوشت را به نوعی خلاف انسانیت می دانستند.
گیاه خواری و رژیم گیاهی در میان بسیاری از شخصیت های بزرگ نیز مشاهده می شود. به عنوان مثال فیثاغورث که از چهره های برجسته یونان باستان است، رژیم گیاهخواری را دنبال می کرده است. سبک زندگی این دانشمند به عنوان اخلاق فیثاغورثی و تحت عنوان یک آیین درآمد. این سبک با تغییراتی به عصر امروز رسید و رژیم وگان یا گیاهی را به شکل امروزی پایه ریزی کرد.
هر رژیم غذایی مناسب یک سیستم بدنی است و این طور نیست که یک رژیم با شرایط کاملا مشابه برای تمام افراد قابل استفاده باشد. گاهی اوقات حتی در کنار رژیم برای حفظ سلامت بدن نیاز به مصرف مکمل و داروهای تقویتی است که توسط متخصص تغذیه برای بیمار مشخص می شود.
قبل از ۳۰ سالگی بدن برای رشد بهتر و سلامت اندام ها نیاز به دریافت تمام گروههای غذایی به طور کامل دارد، اما بعد از گذشتن از این سن در مورد پروتئین های حیوانی نیز تاکید چندانی برای مصرف وجود ندارد، می توان مانند قند و چربی مصرف این گروه غذایی را نیز حذف یا کاهش داد. در رژیم گیاهخواری خطرات بیماری ها مانند چاقی، دیابت، بیماری های قلبی عروقی، سرطان ها و غیره تا حد زیادی کاهش پیدا می کند،
بنابراین این رژیم می تواند انتخاب بسیار خوبی برای افرادی باشد که مستعد به ابتلا به این بیماری ها می باشند. خوب یا بد بودن رژیم گیاهخواری را نمی توان به طور دقیق مشخص کرد. مانند تمام رژیم ها این رژیم نیز مزایا و معایب مخصوص خود را دارد.
مسلما در صورت افراط در انجام این رژیم نیز ممکن است، مشکلات و عارضه هایی را برای بدن به وجود بیاورد، بنابراین در صورتی که این رژیم به عنوان سبک تغذیه انتخاب شود، لازم است که تعادل در انجام آن برقرار شده و برنامه غذایی زیر نظر یک متخصص تغذیه گیاهی مشخص گردد.
به طور کل کودکان به دلیل قرار داشتن در سن رشد و نیاز به تمام گروه های غذایی از جمله پروتئین ها نباید رژیم گیاهخواری را انتخاب می کنند. اگرچه در رژیم گیاهی نیز جایگزین هایی برای کمبود پروتئین بدن فراهم می شود، با این حال به علت عدم دریافت آمینواسیدهای ضروری از گیاهان این رژیم می توان برای این گروه سنی آسیب زا باشد و جلوی رشد و تکامل آن ها گرفته شود.
هم چنین به زنان باردار نیز توصیه می شود که رژیم گیاه خواری را حداقل برای این دوران انتخاب نکنند یا در صورت سبک زندگی گیاهخواری با مشورت با یک متخصص تغذیه گیاهی سایر گروه های غذایی را نیز در دوره بارداری وارد برنامه غذایی خود کنند، البته این کار باید تا پایان دوران شیردهی ادامه پیدا کند. در دوران شیردهی بخش زیادی از چربی بدن مادر با شیر دادن کاهش پیدا می کند، بنابراین به منظور حفظ انرژی و نیازهای بدن باید پروتئین های جانوری در رژیم روزانه وجود داشته باشد.
برای شروع هر رژیم غذایی نیاز به یک سری تغییرات یا اقدامات خاص است تا رژیم به بهترین شکل ممکن انجام شده و نتیجه ای که از انتخاب رژیم مورد نظر است، به دست آید. در مورد رژیم گیاهی نیز به همین صورت نیاز است که اقدامات اولیه پیش از انتخاب و انجام آن صورت گیرد.
بسیاری از افراد صرف تعریف و توضیحات دیگران یک سبک غذایی را برای خود انتخاب می کنند و پس از ورود و آغاز آن به دلیل عدم آشنایی و انتخاب اصولی نه تنها نتیجه لازم را نگرفته، بلکه از انجام آن آسیب های زیادی می بینند.
به عنوان مثال افرادی که به یک بار نشاسته را از برنامه غذایی خود حذف می کنند، دچار اشتهای کاذب شده و نه تنها میل به غذا خوردن در آن ها افزایش پیدا می کند، بلکه مشکلاتی مانند ریزش مو را نیز پیدا می کنند. از این رو به جهت یک شروع اصولی مشورت با متخصص نقش به سزایی دارد. در مورد رژیم گیاهی مشورت با یک متخصص تغذیه گیاهی می تواند به انتخاب رژیم خوب و اصولی و جلوگیری از بروز خطرات جلوگیری کند.
در قدم بعدی با کمک و مشورت های گرفته شده از متخصص تغذیه وضعیت و سبک زندگی باید بررسی شود. کمتر کسی را می توان پیدا کرد که در تغذیه تمام اصول را رعایت کرده و هیچ مشکلی نداشته باشد، بنابراین باید وضعیت تغذیه پیش از رژیم و سبک زندگی بررسی شده و اشتباهات آن دریافت شود.
هم چنین مشخص شود که فرد تا چه حد مایل به تغییر سبک خود است. به عنوان مثال بسیاری از افراد تمایلی به حذف کامل فرآورده های جانوری ندارند و برخی از آن ها مانند تخم مرغ و لبنیات را در برنامه خود می خواهند. به همین دلیل این انتخاب و بررسی باید زیر نظر متخصص تغذیه گیاهی انجام گیرد.
مرحله بعد آشنایی با اصول و شرایط رژیم گیاهی، باید ها و نبایدها و محدودیت هاییست که این رژیم دارد. طبیعی است که در ابتدای رژیم بسیاری از افراد مشکلاتی داشته و در انتخاب وعده های غذایی و آماده سازی آن ها معضلات زیادی دارند. یک متخصص تغذیه گیاهی می تواند در این زمینه کمک زیادی داشته باشد و بهترین جایگزین ها و روش آماده سازی غذاها را برای فرد مشخص کند. هم چنین با توجه به شرایط فرد در صورت نیاز به مواد غذایی جانبی و مکمل این موارد را نیز مشخص کند.
تصور بیشتر افراد از مراجعه به یک متخصص تغذیه دریافت رژیم به منظور چاقی یا لاغری است. هرچند که عمده مراجعه کنندگان به متخصصین تغذیه در این زمینه ها هستند، اما تنها وظیفه متخصصین تغذیه در این حوزه نیست و در موارد زیادی می توان با آن ها مشورت کرد.
علم تغذیه نه تنها یک علم درمانی برای مشکلات مختلف مانند چاقی و لاغری و. ، بلکه یک علم پیشگیری است. در تمام دوران زندگی می توان این علم را به منظور حفظ سلامت و تندرستی به کار برد.
از دوران پیش از بارداری تا دوران پیری این علم می تواند در زندگی استفاده شده و کاربردهای زیادی داشته باشد. در دوران پیش از بارداری و بارداری به منظور یک حاملگی ساده و کم خطر و زایمان ساده تر و در دوران کودکی و نوجوانی به منظور رشد بیشتر و شکل گیری بهتر اندام ها از تغذیه استفاده می شود.
در دوران جوانی تغذیه به منظور حفظ انرژی و توان برای انجام کارها مورد استفاده قرار می گیرد و در دوران پیری و میانسالی به منظور حفظ سلامت و کاهش نیاز به مراجعه به پزشک تغذیه مناسب مورد نیاز است.
لاغری امروزه هم یک فاکتور زیبایی و هم یکی از زمینه های سلامتی است. بسیاری از افرادی که دارای اضافه وزن هستند، مشکلات و بیماری های مختلفی را نیز دارا می باشند. به عنوان مثال چربی خون یا دردهای عضلانی و مهره ای از جمله مشکلاتی است که بیشتر افراد دچار چاقی و اضافه وزن به آن دچار می باشند، البته به همان اندازه که چاقی زیاد خطرناک است، لاغری بیش از حد نیز آسیب زا است. به همین منظور استفاده از یک رژیم غذایی مناسب به منظور حفظ تناسب اندام و تعادل بدن امری ضروری است. این رژیم مناسب توسط متخصص تغذیه مشخص می شود.
تغذیه درست تا حد زیادی می تواند کنترل کننده بیماری ها باشد و حتی به درمان بسیاری از بیماری ها کمک کند. به عنوان مثال بیماری کبد چرب را می توان با رژیم مناسب به طور کامل درمان کرد یا در درمان و کاهش بیماری دیابت تغذیه درست نقش اساسی دارد. هم چنین بسیاری از افراد بعد از عمل های جراحی نیاز به یک رژیم غذایی مشخص دارند که این رژیم و برنامه غذایی توسط یک متخصص تغذیه ارائه می شود.
دسته ای دیگر از افراد که احتیاج به دریافت برنامه غذایی اصولی دارند، ورزشکاران می باشند. ورزشکارانی که ورزش های روزانه و سنگین انجام می دهند، نیز نیازمند برنامه غذایی درست و اصولی هستند. برای این افراد نیز مراجعه به متخصص تغذیه امری ضروری است تا بهترین برنامه با توجه به شرایط و ویژگیهای مناسب خود را دریافت کنند.
بسیار از تخصص ها دارای شاخه های مختلفی می باشند که هر شاخه به طور تخصصی تر مشکل و بیماری ها را بررسی می کند. در حوزه علم تغذیه نیست، این مسئله وجود دارد و شاخه های مختلف این تخصص می توانند به طور دقیق تر در هر موردی افراد را راهنمایی کنند.
به طور کلی تغذیه به دو دسته متخصص تغذیه گروه های سنی و متخصص تغذیه بالینی که مربوط به بیماری ها و مشاوره غذایی در بیمارستان هاست تقسیم می شود. که هر کدام از این دو شاخه به حوزه های مختلف دیگری بخش بندی می شوند. به عنوان مثال در حوزه تغذیه انسانی متخصص تغذیه به طور تخصصی به تغذیه بارداری یا تغذیه گیاهی خواهند پرداخت یا حتی در مورد تغذیه سالمندان نیز به طور تخصصی یک حوزه جداگانه وجود دارد.
با توجه به این که یک متخصص تغذیه بیشتر تایم کاری خود را در ارتباط با دیگران می گذارند باید از روحیه خدماتی و هم چنین صبر و حوصله زیاد برخوردار باشد. به خصوص متخصصین تغذیه بالینی که بیشتر با بیماران سر و کار دارند، بیش از هر گروهی به صبر برای پاسخگویی کامل به سوالات بیماران و ارتباط اجتماعی بهتر با آن ها نیاز دارند.
این افراد باید تا حدودی با شخصیت شناسی نیز آشنایی داشته باشند و با هر بیمار یا مراجعه کننده بر اساس شخصیت برخورد کنند. برخی از بیماران ارتباط اجتماعی مناسبی نداشته و نمی توانند به خوبی با متخصص ارتباط برقرار کرده و سوالات خود را از وی بپرسند.
در برخورد با این افراد متخصص خود باید تمام اطلاعات لازم در مورد رژیم و برنامه غذایی را در اختیار بیمار بگذارد. هم چنین برخی از بیماران به دلیل عدم آگاهی سوالات زیادی در مورد برنامه غذایی خود و نحوه انجام آن دارند که در برخورد با این گروه نیز متخصص تغذیه باید صبر و حوصله زیادی داشته و به درستی و به طور کامل پاسخگوی مشکلات مراجعه کنندگان خود باشد.
تمام رژیم های امروزی به دلیل نیاز افراد به وجود آمدند. به عنوان مثال به دلیل خطراتی که مصرف قند برای بیماران دیابتی دارد، رژیم های غذایی به وجود آمد که با جایگزینی سایر مواد غذایی نیاز بدن به قند را تا حد زیادی کاهش می داد. سایر انواع رژیم های غذایی نیز با همین روند و به همین دلیل به وجود آمدند با این حال رژیم گیاهی را می توان به عنوان یکی از قدیمی ترین رژیم های بشر شناخت.
نخستین گیاهخوران را می توان در میان آیین های مختلف پیدا کرد. به عنوان مثال در هند و مدیترانه چیزی حدود ۱۰۰۰سال پیش از میلاد رژیم گیاه خواری به منظور طرفداری از حیوانات به وجود آمد. این کار ریشه در فلسفه داشت. پانصد سال بعد فیثاغورث دانشمند بزرگ نخوردن گوشت را به منظور مهربانی با حیوانات و خیرخواهی به عنوان آیینی رایج توصیه کرد و به دنبال آن فیلسوف هایی مانند افلاطون نیز رژیم غذایی بدون گوشت را به عنوان رژیمی سالم و مناسب توصیه کردند،
البته در بعضی مکاتب مانند مکتب بودا کشتن حیوانات به منظور مصرف گوشت آن ها خلاف انسانیت و قوانین بشری بود و معتقد بودند که نباید به هیچ حیوانی آسیب وارد کرد، البته این قانون در مورد مصرف گوشت حیواناتی که به مرگ طبیعی می مردند تفاوت داشت و مانعی بر مصرف گوشت آن ها نبود. در این آیین حیوانات به خصوص گاو جزء مقدسات بودند. این آیین قرن ها با تغییر شکل های مختلف ادامه پیدا کرد.
در قرن ۱۷ تا ۱۹ گیاهخواری به دلیل علاقه به طبیعت و مخالفت با رنجی که حیوانات در اثر کشته شدن می کشیدند مهم تلقی می شد. بیشتر آیین ها و فیلسوفان در این دوران رژیم غذایی بدون گوشت را روش زندگی بدون گناه معرفی می کردند و رژیم گیاهی اصل مهم در میان آن ها بود. در این دوران بسیاری از فیلسوفان خوردن گوشت حیوانات را معادل با نژاد پرستی می دانستند.
گیاهخواری به شکل امروزی به دنبال یک جنبش در اوایل قرن بیستم میلادی شکل گرفت و هدف آن بیشتر تنوع در برنامه های غذایی معمول بشر بود، البته در این دوران برخی از افراد گیاهخواری را به عنوان یک روش درمانی برای حل بسیاری از اختلالات مورد استفاده قرار می دادند و در برخی نقاط نیز استفاده از رژیم گیاهخواری به عنوان یک روش ساده زیستی انجام می شد.
در ادامه گیاهخواری به عنوان یک عامل برای دفاع از حقوق حیوانات مطرح شد و کشتار حیوانات به عنوان یک کار توجیه ناپذیر و جرم در بعضی نقاط تلقی می شد.
یکی از ویژگی های اصلی و ابتدایی برای متخصص تغذیه گیاهی تخصص در این علم است. تخصص اهمیت زیادی در ارائه رژیم غذایی مناسب دارد.
با توجه به این که اجرا و انجام یک رژیم گیاهی ممکن است، بدن را در دریافت بسیاری از ویتامین ها و ملزوماتی که از گروه پروتئین و گوشت دریافت می شود، محروم کند باید این کار توسط یک متخصص تغذیه که دانش کافی به ارزش غذایی و مواد مغذی موجود در هر ماده دارد، انجام شود تا تمام نیازهای بدن به طور کامل تامین گردد. هر فرد نقاط ضعف و قوت به خصوصی در بدن خود دارد، به همین دلیل برنامه غذایی هر فرد با فرد دیگر کاملا متفاوت است.
از دیگر ویژگی های یک متخصص تغذیه گیاهی خوب ارتباط مناسب با مراجعه کنندگان و بیماران است. با توجه به این که مراجعه کنندگان می توانند در هر سنی و با هر شرایطی از نظر تحصیلات باشند، متخصص باید توانایی ارتباط موثر و مناسب با همه افراد را داشته باشد و هم چنین بتواند مسائل لازم را به ساده ترین شکل برای بیماران توضیح دهد. به عبارتی توانایی صحبت کردن با بیمار و کسب اطلاع از وضعیت و مشکلات وی و گفتن راه حل ها برای کمک کردن به ساده ترین شکل ممکن را دارا باشد.
یک متخصص تغذیه خوب فردی است که علاوه بر داشتن تخصص و دانش کافی در حوزه کاری خود به سایر بیماری ها نیز اشراف نسبی داشته باشد. به عنوان مثال بیماری دیابت و بیماری قلبی تغذیه متفاوتی را می طلبد به همین دلیل نیاز است، متخصص تغذیه با انواع بیماریها و بایدها و نبایدهای تغذیهای آنها آشنایی کامل داشته باشد.
علیرغم جنبه سلامتی بسیاری از افراد رژیم گیاهی را به منظور کاهش وزن انتخاب می کنند. به همین دلیل برخورداری از رژیم اصولی که توسط یک متخصص تغذیه گیاهی تنظیم شده باشد، در داشتن یک رژیم سالم و گرفتن بهترین نتیجه از آن تاثیر بسیار زیادی دارد.
یک متخصص تغذیه گیاهی می تواند رژیم را به گونه ای تنظیم کند که علاوه بر مصرف گیاهان و حذف مواد گوشتی و پروتئینی از برنامه غذایی تنها با استفاده از گیاهان وزن به طور مناسب کاهش پیدا کند.
متخصص تغذیه گیاهی با گیاهان چربی سوز به خوبی آشناست و با قرار دادن این گیاهان در رژیم کمک می کند که علاوه بر کاهش وزن هیچ کدام از ویتامین های مورد نیاز بدن نیز دچار فقر و کمبود نشوند.
البته برای افرادی که قصد افزایش وزن دارند، نیز رژیم گیاهخواری می تواند قابل استفاده باشد. متخصص تغذیه گیاهی با آشنایی با مواد غذایی می تواند برنامه فرد را به گونه ای تنظیم کند که علاوه بر مصرف مواد غذایی استفاده شده برای سوخت و ساز و انرژی بدن میزان مشخصی از آن ها به صورت چربی در بدن ذخیره شوند.
رژیم گیاه خواری برای چاقی و لاغری انواع متنوعی دارد که بر اساس نیاز بدن تنظیم می شود، به عنوان مثال در بعضی از افراد به منظور کاهش وزن بهتر و موثرتر و سوخت و ساز بیشتر رژیم نیمه گیاهخواری توصیه می شود. در این رژیم از گیاهان برای کاهش وزن و از برخی پروتئین ها مانند مرغ و ماهی برای افزایش سوخت و ساز و هم چنین تامین انرژی بدن استفاده می شود.
هرچند رژیم گیاهخواری به طور کلی برپایه مصرف گیاهان و عدم مصرف گوشت است، اما در بعضی از انواع این رژیم می توان تغییراتی را حاصل کرد که بدن از این گروه مهم و غنی غذایی نیز بی نیاز شود.
وگان، گیاهخوار تمام و. . . دسته ای هستند که هیچ ماده غذایی با منشا حیوانی مصرف نمی کنند. این گروه با جایگزین کردن گیاهانی که ویتامین های گوشت را دارند، نیاز خود به پروتئین و سایر موارد را تامین می کنند تا به سلامتی آسیبی وارد نشود. این گروه نه تنها گوشت مصرف نمی کنند، بلکه فرآورده های تولیدی از گوشت را نیز به طور کلی در برنامه غذایی خود نمی دهند.
لاکتو وگان که از ترکیب وگان و لاکتوز به وجود آمده است، افرادی هستند که علاوه بر گیاهان، لبنیات که حاوی لاکتوز هستند را نیز در برنامه غذایی خود دارند. این گروه از شیر، پنیر، کره، خامه و. . . در کنار رژیم گیاهخواری خود استفاده می کنند.
گیاه خوارانی که در برنامه غذایی خود در کنار گیاهان تخم مرغ مصرف می کنند، با این عنوان شناخته می شوند. این گروه تنها از تخم مرغ استفاده می کنند و سایر فرآورده های حیوانی مانند لبنیات و. . . را در برنامه غذایی خود ندارند، در مقابل این گروه، البته لاکتواووگان وجود دارند که هم تخم مرغ و هم لبنیات را در برنامه غذایی خود دارند.
دسته آخر نیمه گیاه خواران هستند. این گروه تنها گوشت قرمز مصرف نمی کنند، اما از دیگر فرآورده ها مانند گوشت سفید مرغ و ماهی و لبنیات و تخم مرغ استفاده می کنند. این گروه را نمی توان به طور کل گیاه خوار دانست مگر اینکه در رژیم خود بیشتر از سایر غذاها از گیاهان استفاده کنند.
تمام گروه های گیاه خواری معمولا از جانشنین های گوشت به منظور تامین نیازهایی که با گوشت تامین می شود، استفاده می کنند. به عنوان مثال حبوباتی نظیر عدس و لوبیا و مغزهایی مانند سویا، گردو و فندق تا حد زیادی می توانند نیازهای گوشت را برطرف کنند.
از نگاه علمی بسیاری از مواد مغذی که در منابع حیوانی فرآورده های حیوانی وجود دارند، در گیاهان نیست، به همین دلیل نباید به طور کامل رژیم غذایی را برپایه فرآورده های گیاهی تنظیم کرد. با این حال نمی توان به طور دقیق مشخص کرد که کدام رژیم غذایی بر دیگر رژیم ها برتری دارد و از نظر پایه و اساس علمی کدام رژیم مناسب تر از سایرین است.
برای بسیاری از بیمارانی که در شرایط خاص حضور دارند و مصرف گوشت از هر نوعی می تواند باعث بالا رفتن چربی خون و سایر مسائل شود، رژیم گیاه خواری مناسب ترین رژیم غذایی می باشد،
البته بعضی از افراد رژیم گیاه خواری را به صورت خام گیاه خواری دنبال می کنند که این مسئله می تواند تا حد زیادی آسیب زننده و مضر باشد و مشکلات زیادی را برای بدن به وجود بیاورد. به عنوان مثال بسیاری از میکروب ها و باکتری ها در مواد گیاهی خام وجود دارند که با حرارت دیدن به شکل پخت یا سرخ شدن از بین می روند، بنابراین در صورت انتخاب این نوع از رژیم نیز باید با مشورت و زیر نظر یک متخصص تغذیه گیاهی نوع اصولی آن را انجام داد تا بدن دچار هیچ گونه عارضه ای نگردد.
مانند یک متخصص تغذیه عادی متخصص تغذیه گیاهی نیز وظایف به خصوصی دارد که برای بهبود فعالیت خود و رضایت و سلامت هر چه بیشتر بیماران باید تمام وظایف را رعایت کند.
نخستین وظیفه متخصص تغذیه گیاهی ارائه توضیحات کامل در مورد گیاه خواری و روش انجام آن به بیماران است. با توجه به این که اکثر مراجعه کنندگان افراد عادی هستند که با ویتامین ها و ارزش های غذایی مختلف آشنایی ندارند، متخصص باید به طور کامل تمام نکات را برای بیمار توضیح دهد.
ارزیابی وضعیت بیمار از نظر ابتلا به سایر بیماری ها، سن، جنسیت و. . . در ارائه رژیم غذایی حائز اهمیت است. بسیاری از گیاه خواران بنا به توصیه پزشک این رژیم را به عنوان سبک تغذیه خود انتخاب می کنند، از این رو نیاز است که متخصص با بیماری مراجعه کننده و نیازهای آن آشنایی کامل داشته و سپس برنامه مناسب را ارائه دهد.
از جمله مشکلات و دلایل شکست در بسیاری از رژیم ها نبود انگیزه یا خستگی از ادامه رژیم غذایی است. در مورد رژیم گیاهی به خصوص در افرادی که بعد از سنی خاص این رژیم را انتخاب می کنند، یا به دلیل بیماری ناچار به انتخاب این رژیم هستند، احتمال شکست بسیار بالاتر می رود، در این گروه متخصص تغذیه گیاهی باید پیگیر وضعیت بیمار بوده و در هر مراجعه انگیزه لازم برای ادامه را به وی بدهد.
در نهایت متخصص تغذیه گیاهی نیز مانند هر تخصصی باید دانش و اطلاعات خود را مطابق با پیشرفت های روز علم توسعه دهد و با مطالعه دائمی اطلاعات جدیدتر در زمینه حوزه فعالیت خود را کسب کند.
اولین و مهمترین نکته در مورد داشتن یک رژیم گیاهخواری مناسب دریافت آن از متخصص تغذیه گیاهی می باشد.
در رژیم گیاهخواری برای رفع کمبودهای بدن نیاز است که با انواع مختلف غذاهای گیاهی آشنایی داشت و فوایدی که هر ماده دارد را نیز به طور کامل شناخت، همچنین جایگزین های هر ماده را نیز به طور کامل شناخت. به عنوان مثال لوبیا و سویا تا حد زیادی می تواند جایگزین گوشت و تامین کننده پروتئین شود.
به دلیل جلوگیری از آسیب به بدن به هیچ عنوان نباید در رژیم دریافتی از متخصص تغییری خود سرانه داد. هر تغییر می تواند مشکلات جدی و اساسی را به وجود بیاورد. به عنوان مثال در صورتی که میوه به طور کامل از رژیم گیاهی حذف شود بدن به دلیل عدم رسیدن قند تا حد زیادی دچار ضعف و کاهش انرژی می شود و در فعالیت های روزمره مشکل ایجاد می شود.
ارتباط منظم با متخصص تغذیه گیاهی از دیگر موارد مهم در یک رژیم گیاهخواریست. با توجه به این که رژیم گیاهی به خصوص در روزهای ابتدایی می تواند مشکلاتی را در بدن به وجود بیاورد بهتر است که ارتباط با متخصص تغذیه گیاهی منظم باشد و در صورت بروز هر مشکل با متخصص در میان گذاشته شود.